Fréderike Geerdink (1970, Hengelo) vertrok in 2006 als freelance journalist naar Turkije. De eerste jaren deed ze verslag vanuit Istanbul, sinds kort woont én werkt ze in Diyarbakır, de grootste Koerdische stad in het zuidoosten van Turkije. Daar is ze de enige buitenlandse correspondent. In februari verscheen haar boek ‘De jongens zijn dood‘, over 34 Koerdische jongens die tijdens het smokkelen van sigaretten, benzine en thee gebombardeerd werden in Uludere,op de grens tussen Irak Turkije. “Het is een misverstand dat de waarheid meestal in het midden ligt.”
Waarom wilde je een boek schrijven over deze jongens?
“Het bombardement liet me niet los nadat ik zes dagen na het incident voor het eerst ter plekke met de nabestaanden praatte. Ik snapte niet wat er gebeurd was en ik werd telkens weer naar het dorp toegetrokken om het leven daar te leren kennen en om te proberen te achterhalen wat de achtergrond van het bombardement was. De nabestaanden zeiden dat het geen ongeluk was, de regering zei van wel: wie had er gelijk?”
Wat is de belangrijkste boodschap uit het boek?
“Het bombardement was inderdaad geen ongeluk, en past in een decennialange geschiedenis waarin Koerden worden onderdrukt en er niet toe doen. Het verhaal van het bombardement van Uludere toont bovendien (opnieuw) aan dat de Koerdische kwestie geen terrorismeprobleem is maar een mensenrechtenkwestie.”
Je bent al jaren correspondent in Turkije en je hebt heel bewust gekozen om vooral te schrijven over Koerdistan. Waarom koos je hiervoor?
“Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in mensenrechtenthema’s, als kind al. Maar nu ik alweer ruim zeven jaar in Turkije woon, is het ook persoonlijker geworden. Mensenrechten draaien, realiseerde ik mij, uiteindelijk om identiteit: mogen zijn wie je bent.
Als emigrant raak je onherroepelijk in de knoop met je identiteit, je kunt niet altijd zijn en laten zien wie je bent, je wordt niet altijd gekend in je nieuwe land, en op den duur vervreemd je ook van je land van herkomst. Dat is lastig, maar in mijn geval wel vrijwillig. Wat nu als je identiteit jarenlang met geweld wordt ontkend en onderdrukt? En wat nou als dat een heel volk betreft? Dat is wat er met de Koerden gebeurd is en nog altijd gebeurt, en dat is voor zowel een individueel mens als voor een volk onverteerbaar.
Er zijn veel meer groepen in Turkije die niet de vrijheid hebben te zijn wie ze zijn (zoals homo’s, Alevieten, christenen) maar de Koerden zijn de grootste groep, en als de Koerdische kwestie écht wordt opgelost, zullen al die andere onvrije groepen ook vrijer zijn. Komt bij dat de Koerden met hun strijd van de afgelopen dertig jaar ook voor een groot deel bepalen hoe Turkije ervoor staat, hun strijd heeft veel invloed op Turkije’s binnenlandse en internationale politiek dus dat is voor een journalist de interessantste groep.”
De zogenaamde Koerdische kwestie is heel ingewikkeld. Journalisten moeten duiden, kunnen geen partij kiezen. Lukt het je om in dit ingewikkelde conflict een duider te blijven?
“Ja, ik vind van wel. Als je echt weet hoe het zit, dan lijkt je duiding misschien activisme maar dat is het niet. Het is een misverstand dat de waarheid meestal in het midden ligt. De waarheid kan ingewikkeld zijn, de waarheid kan verborgen zijn, en aan de journalist de taak de waarheid zo goed mogelijk te destilleren uit die kluwen aan gebeurtenissen, meningen en analyses. Ik ben nadrukkelijk geen ‘pro-Koerdisch’ journalist – zo word ik wel eens omschreven. Tegen massamoord zijn is niet pro-Koerdisch. Ik heb een mensenrechtenperspectief, dat wel, en de Koerdische kwestie ís een mensenrechtenkwestie, dus daar komen zaken samen, maar ik werk puur als journalist.”
Je woont en werkt sinds 2006 in Turkije. In hoeverre is Nederland nu nog aanwezig in jouw leven? Kom je ooit terug?
“Dat laatste weet ik niet. Dit is echt een moeilijke vraag. Nederland is deels mijn markt, ik heb mijn familie in Nederland en veel vrienden waarbij ik vaak meer mezelf kan zijn dan bij vrienden in Turkije, en dat is belangrijk. Maar mijn leven is echt in Turkije/Koerdistan, altijd als ik in Nederland ben baal ik ook omdat ik daar niet ben, al is het maar tien dagen. Er is veel mis in Turkije, maar tegelijkertijd past het land ontzettend goed bij me, en Koerdistan nog meer. Het is daar tegenovergesteld aan Nederland. Nederland is gepolijst aan de buitenkant en de mensen zijn hard en ruw, in Turkije en nog meer in Koerdistan is het leven harder en rauwer maar de mensen zijn zacht. Dat past mij, en ik schrik altijd als ik in Nederland ben, ik pas hier niet meer helemaal en ik wil hier ook niet meer passen.”
Onlangs verhuisde je binnen Turkije, van Istanbul naar Diyarbakır. Waarom deed je dat en hoe ziet jouw toekomst eruit?
“Als je over Koerden schrijft, is het zaak in Koerdistan te wonen. De Turkije-correspondent woont ook niet in Athene, toch? De Koerden zijn, niet alleen in Turkije maar ook in Syrië en Irak, en wie weet binnenkort in Iran, steeds bepalender voor de ontwikkelingen in de regio, en daar wil ik verslag van doen vanuit Koerdisch perspectief. Ook dat maakt mij niet pro-Koerdisch trouwens: een Turkije-correspondent die Turkije duidt vanuit Turks perspectief, is immers ook niet pro-Turks – tenminste, dát verwijt heb ik nooit gekregen. Daarmee wil ik ook de Engelstalige markt gaan bedienen: sinds mijn boek af is, ben ik dat aan het opzetten en uitbouwen. Ik blijf ook voor Nederlandse media schrijven natuurlijk. Tenminste, dat is allemaal het plan, en ik ben benieuwd wat het leven ervan gaat maken. “
Lees ook: ‘Door de mijnramp in Soma beleven we de massamoord van Roboski opnieuw‘
Meer over Fréderike:
www.journalistinturkey.com (english)
www.kurdishmatters.com (english)
www.journalistinturkije.nl (dutch)
www.frederike.nl (dutch)
www.twitter.com/fgeerdink
Journalistieke producties (betaald):
www.beaconreader.com/frederike-geerdink
Blendle: beta.blendle.nl
In de serie ´De wereld is voor…´ vertellen bijzondere mensen over hun missie. Huh? Een missie? Wat is dat? Nou, dat betekent dat je iets doet waar de wereld volgens jou een beetje beter van wordt. Want de wereld, die is niet alleen voor jou, maar voor iedereen. Ken je of ben je iemand met een missie? Stuur me dan een berichtje
Laat een reactie achter