‘En nu is papa eindelijk begraven bij mama’. Hoe een boze stiefmoeder haar zin toch niet kreeg

Sommige levens beginnen als sprookje, maar worden al gauw een nachtmerrie. Kleine Bob wordt in de jaren zestig geboren. Hij groeit op met twee oudere zussen en een jonger broertje. Gelukkige jaren in een groot huis, liefhebbende ouders, geen vuiltje aan de lucht. Tot Bob’s moeder ineens uit het leven gerukt wordt, geschept door een auto en op slag dood. Bob is 8 jaar oud. De schok is te groot, er wordt thuis niet over zijn moeder gesproken. Zijn vader probeert zo goed en kwaad als het kan zijn vier jonge kinderen op te voeden. Bob speelt steeds vaker buiten.

Als een jaar later een nieuwe vrouw aan hem wordt voorgesteld, snapt Bob daar maar weinig van. Vol onbegrip kijkt hij toe hoe hij, zijn broertje en zussen hun kamers en speelgoed met de kinderen van deze ‘nieuwe moeder’ moeten delen. Bob verzet zich hevig tegen deze invasie. Zijn vader probeert met hem te praten, maar het lukt hem niet zijn zoontje te overtuigen dat dit echt ‘de beste manier is om door te gaan.’ Zijn vader zegt namelijk dat zijn nieuwe vrouw heel lief is, en heel goed voor hem en zijn zussen wil gaan zorgen. Waarom merkt Bob daar dan niets van?

Op een dag wordt hij naar een groot huis gebracht, ver buiten de stad. Internaat, noemen ze dat. Voor onopvoedbare jongens, zegt zijn stiefmoeder. Om tot rust te komen, zegt zijn vader. Soms mag hij een weekend naar huis. Dan lijkt het even alsof alles goed is. De wereld vergaat voor de derde keer als hij te horen krijgt dat zijn vader een hartaanval heeft gehad. Hij snapt als hij thuis is pas dat zijn vader dood is. Nu is hij wees. En hij is nog maar vijftien.

Bob, zijn zussen en broertje willen dolgraag dat hun vader bij hun moeder begraven wordt maar zijn vrouw steekt daar een stokje voor. Haar man, hun vader, wordt begraven in een nieuw graf, waar zij later ook komt te liggen. Bob gaat in de overleefstand. Hij slaat zich door het internaat heen, heeft een goed stel hersens en rondt een opleiding af als maatschappelijk werker. Naar huis gaat hij haast nooit meer. Het ooit zo lichte, statige pand vervalt, de gordijnen zijn er meestal dicht.

Hij werkt zich te pletter. En een paar jaar later gaat het mis. Het onverwerkte verlies gaat hem dwars zitten. Hij kan zich niet hechten aan een geliefde, zorgt dat hij altijd degene is die het uitmaakt, zodat hij de pijn voor is. Hij is onrustig. Wil altijd daar zijn waar hij niet is. Kan zijn baan niet aan. Met zijn zussen en broer gaat het een stuk beter. Bob vraagt zich af hoe dat kan. Waarom kan hij niet over de dood van zijn ouders heen komen?

Op een zomerse dag staat Bob op de begraafplaats. Hij gaat eerst naar het graf van zijn moeder. Praat wat tegen haar. Loopt dan naar zijn vader. En krijgt voor de vierde keer de schrik van zijn leven. Het graf wordt geruimd, staat er. Over een week. Met instemming van de erfgename.

Wist hij op eerdere rampen niet zo goed te reageren, nu weet Bob heel goed wat hem te doen staat. Hij belt zijn stiefmoeder op en hoort na jaren haar stem weer. Hij vraagt of het waar is. ‘Ja, het graf wordt geruimd.’ Bob vraagt waarom, zij wilde er toch ook ooit begraven worden? En waarom heeft ze hem, broer of zussen niet ingelicht? Zijn stiefmoeder is heel kort. Begraven is niets voor haar, zegt ze, en het graf bezoekt ze nooit. En waarom zou ze Bob, zijn broer en zussen inlichten. Die geven toch niets om haar, waarom zou zij dan iets om hen geven?

In Bob gaat een heel klein lichtje schijnen. Hij vraagt wat er gebeurt met de overblijfselen van zijn vader. ‘Die gaan ze in een anoniem graf herbegraven, zegt ze. ‘Helaas kan ik jullie niet vertellen waar, dag Bob.’ Dezelfde dag staat Bob op de stoep van de beheerder van de begraafplaats. Deze krabt achter zijn oren van verbazing als hij het verhaal van Bob hoort. Maar ja, de vrouw van Bob’s vader is toch echt de erfgename die het voor het zeggen heeft.

Dan bedenkt Bob een plan. Als zijn stiefmoeder afstand doet van de overblijfselen van zijn vader, mag hij zich daar dan niet over bekommeren, als bloedeigen zoon? De beheerder grijnst. En gaat alles uitzoeken. En een week later valt de officiële bevestiging op de deurmat dat Bob, broer en zussen hun vader mogen herbegraven. Bij hun moeder.

Op een koude dag in december staan er een heleboel mensen op de begraafplaats. Vier broers en zussen brengen hun vader naar hun moeder. Na meer dan dertig jaar zijn ze weer samen. Vier paar handen strelen de kist. Bob, zijn broer en zussen spreken bevrijdende woorden. Er wordt gezongen, gehuild en gedronken. Op het verleden. Herinneringen komen boven. Ondanks alles is het een feestje.

Daarna gaan ze met zijn allen naar Bob’s huis. Daar staat de soep klaar die hun moeder altijd maakte. En de gehaktballen van hun vader. En er is champagne. Maar vooral krijgt Bob heel veel ruimte om nu eindelijk goed afscheid te nemen. Met woorden. Hij kan beginnen met een nieuw hoofdstuk van zijn leven.

Daan Westerink

De naam Bob is om privacyredenen gefingeerd