Als ik vlak bij het kerkhof ben, rij ik toch nog even een blokje om. Ik ben al meer dan de helft van mijn leven weg uit Twente en herinner me ineens een zandweg uit mijn jeugd. Een pad, ver buiten het centrum van het dorp, waarover ik iedere vrijdagavond met mijn vrienden fietste, op weg naar onze blokhut. Waar we de ene keer praatten over mensenrechten, en de andere keer de muziek heel hard zetten. Omdat niemand daar last van had, midden in het bos.
En dan zie ik het weggetje. Alles ziet er nog net zo uit als vroeger. Dat kan hier nog. Ik stop voor de blokhut en loop er omheen. Ik ruik de naaldbomen en duw mijn neus tegen de ruiten. Ja, hier was ik heel erg gelukkig. En dan rij ik weer verder. Tien minuten later sta ik voor het hek van de begraafplaats. Ik aarzel. Het blijft een vreemde plek om je ouders te bezoeken.
Ik heb weinig met de meeste Nederlandse begraafplaatsen, het kerkhof van mijn vader en moeder is geen uitzondering. In afgelopen vijfentwintig jaar kwam ik er hoogst zelden. Ze zijn er niet, ik voel mijn ouders niet om me heen als ik er sta. En erg troostend was een bezoek evenmin. En dat heeft zeker met de begraafplaats zelf te maken.
Rijenlange graven, de meeste voorzien van gedenkstenen van hetzelfde formaat. Haast anoniem liggen de duizenden doden hier naast elkaar. Terwijl mijn ouders alles behalve standaard waren. Maar zo ging het nu eenmaal – begraven – tot een aantal jaar geleden. De mensen in ons dorp hadden daar vrede mee.
Heel langzaam zie ik begraafplaatsen veranderen. Waar je niet alleen het graf kunt bezoeken, maar ook herdenkingsbijeenkomsten. Neem Rustoord in Nijmegen, waar ik laatst een lezing gaf. Daar worden jaarlijks bijeenkomsten georganiseerd voor nabestaanden, maar je kunt er natuurlijk ook in alle rust wandelen. En ze schrikken er niet van eigentijdse symbolen.
Was het zoveel jaar geleden voor mij als jong meisje prettiger geweest als mijn ouders op zo’n kerkhof hun laatste rustplaats hadden gekregen? Had ik zo’n bijeenkomst bezocht?
Ik denk het wel. Ik had dan in ieder geval eerder geweten dat ik niet de enige was, die moeite had met hun dood. Ook had ik mijn ouders, als ze nu zouden sterven, graag digitaal herdacht. Een nagedachtenis op internet waar je zo vaak als je wilt op bezoek kunt gaan, ook ’s nachts. Fijn als je ver weg woont. Ik kan dat natuurlijk nog steeds doen maar heel gek: nu hoeft het niet meer. Mijn ouders zitten namelijk in mijn hart.
Voordat ik wegloop van de begraafplaats strijk ik nog even met mijn vinger over de tekst onder hun namen. Die is gelukkig niet standaard. En klopt nog steeds. Ik kan er uren naar kijken. ‘Jullie liefde is onze basis’.
Daan Westerink
Dag Wieger, jeetje, wat herkenbaar. Ook ik heb het directe onderhoud moeten uitbesteden. Ik heb ook niet zoveel met de begraafplaats, en ik ken haast geen mensen meer die er wonen. Gelukkig komt mijn broer er vaker, en zijn mijn ooms ook stand by. Ik heb er geen schuldgevoel over, maar wil niet dat het graf verwaarloost. Ik zou om deze redenen niet begraven willen worden, tenzij mijn nabestaanden hier echt op staan 🙂 Hoe zie jij dat?
Mooi stuk. Ik kom bijna nooit meer op de begraafplaats want ik woon er inmiddels ruim 1000 km vandaan. Dat is niet zo erg, maar ik vind het wel vervelend dat ik anderen met het onderhoud opzadel, mijn moeder heeft een vrij persoonlijk graf met maagdenpalm en dat moet onderhouden worden. De begraafplaats is niet voor mij niet de meest passende plek ter wereld, maar op weg erheen wordt ik wel altijd herinnert aan dat het nog “erger” kan. De begraafplaats van Monikkendam ligt ingeklemd tussen 2 rijbanen van een provinciale weg. Ik heb te doen met de mensen die daar hun nabestaanden begraven en de herinnering komen ophalen.
Ik begrijp wat je bedoelt Daan, mijn ouders liggen op het zelfde kerkhof zoals je weet en ik moet zeggen dat ik ondanks dat ik nog steeds in het dorp woon ik niet meer zo vaak naar het kerkhof ga omdat ik daar mijn ouders niet vind alleen een steen met hun namen erop, mijn ouders draag ik altijd met me mee. Ik moet zeggen dat het graf van mijn tante die 2 jaar geleden overleed niet alle daags is, het is een klein eenvoudig tuintje met een grote kei waar op haar naam staat. Een mooi en eenvoudig graf.
Ook altijd gedacht dat het bezoeken van een kerkhof niets voor mij was. Totdat mijn ouders er binnen 1 jaar na elkaar begraven werden. Ineens was ik ook het dorp in de Achterhoek ‘kwijt’ waar ik zo graag mijn ouders bezocht, sinds ik op 2 uur afstand ben gaan wonen. Met het bezoeken van het graf, mooie plek bij een boom, vind ik in alle rust weer even herinneringen terug van ‘vroeger’, jeugd, beelden van momenten die ineens te binnen schieten omdat ik in alle rust aan hun graf sta. Nee, ze zijn hier niet, maar herinneringen aan hen en mijn jeugd zijn hier wel.
Hey Daan, mooi geschreven!
Ik ga zeker meer van je lezen. On- en offline.
Ik hou zo van kerkhoven, de rust, de bomen.
Maar misschien omdat ik nog niemand op te zoeken heb?
De laatste twee links doen het niet.
Groet,