Midden in de bossen staat het oude kerkje en de pastorie. Een lint mensen op de zonovergoten oprijlaan. Bekende en onbekende gezichten. We dralen wat rond de deur. Kunnen nog niet naar binnen. Het is ineens heel warm geworden. De lente is naar beneden gevallen. We zitten buiten. Omhelzen elkaar. Het is waar en toch kan het niet waar zijn. Zonnebrillen verbergen mijn tranen.
Ze was al twintig jaar ziek. Zo geliefd door haar broers, vader, nichtjes, neefje, schoonzus. Omhelsd door vele vriendinnen en vrienden, steunpilaar voor ontelbare cliënten. Naar beneden getrokken door diepe depressies en een bodemloos gevoel.
Hoeveel weet je nou echt van iemand? Hoe kun je het beeld van een beeldschone, krachtige, prachtige vrouw nou gaan rijmen met een ineengedoken vogeltje dat de zonnestralen niet meer kan opvangen? Dat lamgeslagen is na de zoveelste opname en weer een nieuwe set pillen? Te weinig.
De kerk is van binnen ontdaan van al zijn dogma’s. Hoge tafels zijn neergezet op de plek waar vroeger de bankjes stonden. Kaarsen branden. Overal foto’s van een lief meisje met haar broers en een volwassen vrouw op reis. Muziek klinkt. De uitnodiging om vooral met elkaar te praten over mooie herinneringen aan haar, die er niet meer is. Dit is geen droeve uitvaart, we vieren het leven. Dat zij niet meer kon dragen. Zo intens veel liefde stroomt uit de mond van haar liefste lieven, dat de tranen vanzelf weer stromen. Jonge en oude lijven zoeken troost bij elkaar. Van alle meegebrachte witte bloemen worden grootse boeketten gemaakt. Voor haar.
Tijdens het hele afscheid staat zij centraal, niet de manier waarop haar leven eindigde. Daar gaat het niet om. Zij, die wist dat mensen van haar hielden, en oprecht van mensen hield, kon het gevecht met zichzelf niet langer aan. Mag je na twintig jaar hels ploeteren het dierbare leven terug geven?
Tijdens een symposium tijdens de première van een film over de preventie van suïcide, zat ik samen met psychiater Jan Mokkenstorm in het panel dat achteraf met de zaal discussieerde. Hoe kun je mensen helpen die zo depressief zijn dat ze eruit willen stappen? We waren het roerend eens. Je moet mensen hoop blijven bieden. Het taboe om te praten over je diepste depressies doorbreken en erop blijven wijzen dat een depressie overwinnen niet betekent dat ie nooit meer terug komt. Net als een gebroken been is een door depressie getroffen hoofd vatbaar voor toekomstige kneuzingen. Vol goede moed verliet ik de congreszaal. Het leven heeft zin want de ander heeft zin.
Nu voel ik iets heel anders. Hier, in dat idyllische kerkje midden in het bos voel ik diep verdriet maar ook berusting. En dat leert zij ons. Hier nemen wij geen afscheid van een gefaald leven. Hier is geen sprake van missie mislukt of het gevoel van ‘hadden we maar eerder.’ Nee. Uit alle toespraken en ook uit haar eigen laatste geschreven woorden ademt de boodschap laat mij. Laat mij in liefde en vrede gaan. En zo gebeurt het.
In de tuin kwetteren koolmeesjes om het hardst om hun territorium. Dit is het leven, zegt haar broer. Hiermee moeten we het doen. Meer is er niet van. We zwijgen. Eso es, fluister ik. Het is zoals het is.
Daan Westerink, juni 2016
Liefdevol beschreven en met respect gedeeld. Het leven gelardeerd met verdriet en pijn dat depressiviteit met zich meebrengt. Rouw die zich tijdens het leven laat zien.
Ha Noor, wat fijn dat ze zo intens en bewust afscheid kon nemen en genieten. Dat gun ik toch iedereen die echt klaar is met het leven. Eenzaam sterven is zo verdrietig en onnodig.
Herkenbaar met vragen om zelf na te denken.
Mijn vriendin deed het anders, alhoewel.. Na de diagnose kanker kwam de opluchting dat ze geen depressies meer hoefde door te maken. Nee, geen behandeling! Wel alles regelen en van iedereen afscheid nemen. Toen dat klaar was stierf ze. Hele proces: 5 weken intens en bewust genieten!