Monique* is 35 jaar oud en is moeder van twee prachtige jongetjes van 3 en 6 jaar oud. Een half jaar geleden is haar vader plotseling gestorven. Twintig jaar geleden stierf haar moeder na een lang ziekbed. Wat ze niet begrijpt is dat ze sinds een maand nachtmerries heeft over haar vader. In die angstdromen komt ook haar moeder ineens weer voorbij, ’terwijl ik het allang verwerkt hebt dat zij er niet meer is.’ Ze wil weten of het wel normaal is wat ze voelt en of het goe is dat ze een afspraak heeft gemaakt met een psycholoog.
Monique heeft een rotjeugd gehad. En dat is zachtjes uitgedrukt. Er is haar nooit verteld hoe lief ze was, ze kreeg nooit een aai over haal bol bij goede school- of sportprestaties, hoe hard ze ook studeerde en hoe ongelooflijk knap ze tijdens turnwedstrijden ook over de ongelijke brug heen stuiterde. Het enige lichamelijke contact dat haar moeder met haar zocht was met haar vuisten. ‘Mama sloeg keihard. Liefst op plaatsen die de volgende dag verstopt konden worden achter jurkjes of lange broeken.’ Haar vader stond erbij en hij keek er naar, net als in het kinderliedje met de cynische eindzin: ‘ hi, hi, hi, ha, ha, ha.’
Monique kan zich niet herinneren dat er ooit gelachen werd in huis. Het enige lichtpuntje in haar jeugd was de woensdagmiddag, dan kwam oma langs. Die wiegde haar wel eens in slaap.’Hoe kan het dat ik zo verdrietig ben terwijl mijn ouders mijn leven verpest hebben? Hoe kan het dat ik ineens weer over mijn moeder droom terwijl ik haar uit alle macht uit mijn leven gedacht heb?’ Ze moet huilen. Volgens haar kun je alleen rouwen als je heel veel van iemand gehouden hebt. ‘Mijn ouders hielden niet van me, hebben me geestelijk en lichamelijk kapot gemaakt, dus kan ik niet verdrietig zijn nu ook mijn vader dood is gegaan’.
Ik vertel Monique dat je na het sterven van je ouders, in normale situaties, rouwt om het verlies van de onvoorwaardelijke liefde van een ouder voor zijn kind. Maar als die liefde van je ouders voor jou er nooit is geweest, of nooit werd getoond, dan is de dood van ouders een heftige confrontatie. Het betekent dan een definitief afscheid van het kind-zijn, terwijl je nooit echt kind bent geweest. Er zijn veel volwassenen, die dan net als Monique ineens in een heftig rouwproces terecht komen.
Monique knikt heftig. ‘Ik heb tot zijn dood van alles geprobeerd om toch nog aandacht te krijgen van papa’, zegt ze dan. ‘Ik ben toch altijd bij hem op bezoek gegaan, deed zijn boodschappen, zorgde ervoor dat mijn kinderen hem af en toe zagen, want ja, het was toch hun grootvader. Maar hij kon het niet. Hij heeft nooit kunnen zeggen dat ie van mij of vcan de kinderen hield. Ik kon nooit iets goed doen. Eigenlijk zou ik opgelucht moeten zijn dat ze nu allebei dood zijn. Maar dat ben ik niet. In mijn dromen blijven ze me achtervolgen met hun vuisten en hun blikken.’
Ze is moe. Van haar dromen. Van het zo lang knokken voor zichzelf. Aangezien ze zelf een heel betrokken moeder en partner is, zoekt Monique hulp om liever voor zichzelf te leren zijn. Om positiever in het leven te staan. De negatieve stemmetjes die zeggen dat ze niet goed genoeg is, moeten uit haar hoofd. ‘Hier kan ik niet alleen uit komen. Is dat wel normaal?’ Ik zeg dat het heel normaal is en dat ze heel erg dapper is.
Volgende week heeft ze een afspraak met een psycholoog die weet hoe ingrijpend een slechte jeugd kan zijn en die ook weet hoe gecompliceerd rouw soms is. ‘Hopelijk kan ik ooit weer echt mezelf zijn. En genieten. Zoals ik genoot bij oma.’ Dat hoop ik ook.
*De naam Monique is uit privacy-overwegingen gefingeerd.
Hallo Daan,
ik kom even buurten , je hebt nog steeds een break begrijp ik. Ik heb met plezier naar Herman Brood gekeken en geluisterd!
Succes met je boek en werk, ik kom wel weer eens langs.
groet
koen
Dat klopt Rut! Maar ik lees nog wel. Alleen ben ik nu voornamelijk bezig met mijn werk en mijn boek, en dat kost handenvol tijd. Tussendoor probeer ik wel te bloggen, maar ik moet je zeggen dat dit steeds moeilijker wordt. Zal ook met het weer te maken hebben, ik ben veel buiten om lucht in het hoofd te krijgen. En jij?
Daan, je bent wat stiller (netalsiktrouwens) de laatste tijd….
Excuus mensen, ik ben druk buiten het blog bezig. Maar ik lees jullie woorden met aandacht.
IJS: Ja, eens. Je moet ooit het verhaal van je leven omarmen om verder te kunnen, hoe rot dan ook. Kan ook met schoppen gepaard gaan.
Koen: ja, onvoorwaardelijke liefde, toch?
Eric: ja, heel veel verdriet. Wanhoop soms ook. Dank voor je woorden.
Koen: precies. En dank (buiging).
..het verlangen naar de onvoorwaardelijke liefde zal nu nooit meer gestalte kunnen krijgen in haar tot nu toe onderbewuste hoop..
Goed geschreven Daan.
Je kan het zo treffend en eenvoudig vertellen. Wat een verdriet. En wat ben je een goeie vriendin voor haar.
je tags, zegt alles…
Nooit te laat om in het reine te komen. Ook als ouders al dood zijn is het heilzaam stil te staan bij hoe het is geweest, voor jou als kind, voor hem/haar als ouder. En alsnog heeft het zijn uitwerking, ontstaat er veelal rust, of misschien be-rusting.
Indrukwekkend. Heb al gerouwd om nu nog te kunnen genieten van de tijd die ons nog gegund is.
Reactie is geredigeerd
Marsjan: heel mooi, rauwe rouw, zo voel ik dat ook…groet terug!
Juliette: is goed.
@Daan: apart blog – mooi idee. Praat ik graag morgen met je over door of misschien dat we een keer apart daar over kunnen afspreken ? We kijken morgen wel even, ok ?
Rauwe rouw is wat ik voel bij haar. Zoveel wonden waar nu de korstjes van open schaven. Ik ben ‘ont’daan door je stuk. Maar dat is ook een stuk in mezelf. Lieve groet Marjan.
Henk: ik ook van jou
Jacob: sommige schade is in te halen, maar liefde moet wel van twee kanten komen.
IJskastmama: och, zo mee eens, maar nooit te laat voor wat eigenlijk?
Juliette: Ja, zo is het. Rouwen om dat wat nooit geweest is. En de herinneringsboeken van jou en Titia zijn heel belangrijk. Het gaat er om dat jij als ouder iets na kunt laten voor jouw kinderen. Wij zijn de volgende generatie. Zullen we een apart blog maken om door te filosoferen? 😉
Daan: mooi geschreven weer en op een aparte manier herkenbaar voor me.
Heb de afgelopen weken heel veel gesprekken gehad over herinneringsboeken en één van de dingen die daarbij telkens ook naar voren komt is dat – of je nou wilt of niet – je ouders deel zijn van wie je zelf bent. (en je ouders niet kennen, dus ook betekent: een deel van jezelf niet kennen)
Rouw om, nachtmerries over, herinneringen aan ouders die zich niet als ouders gedragen hebben. Ondanks alles wat er (niet) gebeurd is, zijn deze ouders deel van wie Monique is.
Ik wens haar heel veel sterkte en wijsheid en hoop dat ze het in zich zal kunnen vinden om haar ‘(niet-)ouders in zichzelf’ te kunnen omhelzen op den duur.
P.S.: voor de meelezers: een http://www.remembermewhenimgone.org/ is een boekje (of andere uitdrukkingsvorm) dat een ouder kan maken voor zijn/haar kind(eren), met name als de ouder verwacht te overlijden voordat zijn/haar kind(eren) volwassen zijn, zodat het kind/de kinderen later kunnen weten wie hun ouder was in zijn/haar eigen woorden.
Moederdag is niet te negeren, vooral niet als je (nog) niet in het reine met je ouders bent gekomen. Gelukkig is het nooit te laat.
Dat is de pest van leven: ouders waren en zijn er ook, als je ze niet echt gehad hebt. Is dus ook zo in situaties waarbij gevoelens en contact er niet geweest zijn. Helaas hebben veel mensen te laat het besef dat zolang je ouders leven er mogelijkheden zijn schade in te halen. Niet om openstaande rekeningen te vereffenen, wel om (gemiste)gevoelens alsnog te delen. Het blijft echter zeer ingrijpend. Mooi beschreven Daan.D
Ben onder de indruk.
Groeten, Henk.
@Anna: terwijl ik je woorden lees piept er een zonnestraal achter de wolken vandaan en schijnt me recht in het gezicht. Hulde aan jou. Voor je woorden.
@ Saskia: Dank! En ja, hulde! Aan de kinderen!
@aNNA: Amen.
@Daan: Mooi stuk!
eN IK WIL DEZE DAG HULDE BRENGEN AAN ALLE VROUWEN DIE BEWUST AFZIEN VAN HET MOEDERSCHAP,
tERWILLE VAN "DE KINDEREN".
oOK DAT IS EEN OFFER BRENGEN.
Ik Beus, ik wil daar best aan meewerken. En ik dank je voor deze aanvulling. Geen kinderen kunnen krijgen kan je in een heel diep rouwproces werpen.
Gelukkig staat ze open voor therapie.
Vandaag is het ook een treurige dag voor vrouwen die heel graag moeder hadden willen zijn.
Volgend jaar vieren we
‘moeder had willen zijn-dag’.
Maar ja, wie komt er dan met een bloemetje.
Demio, ja verdrietig. Maar ze komt er, ze ziet het. ze mist het, en heeft nog zoveel door te geven
zinnen, hoe je de spijker pakt.. ja, het gaat na ons door. Dat zag ze. Ze gaat voor die tweede ronde.
Niko, van harte doorgegeven.
Wat,ik? ik reageerde al op je blog: wat jij met woorden doet…
Doortje… ja, en dan doorgaan. Voor jezelf en degenen na jou. lief.
ach wat een verdriet. Rouwen om een moeder die je nooit gehad hebt is zo moeilijk.
Zinnen zegt het………het is een lange weg, maar er is liefde voor iedereen! Ook voor Monique die ik het van hart-e gun.
heftig ja
ben er ook doorgegaan
maar tegelijkertijd zo mooi
het is een tweede kans
een kans die dit soort ouders
nooit gekregen of genomen hebben
vergeven, van jezelf leren houden
ruimte maken voor rust en vertrouwen
dankjewel daan
Jij gaf
Aan mij
Een bal
Met een maar
Ik mag
Van jou
Niet spelen
Want
Jij geeft
Geen Bal
Om mij
Heftig. Het staat me te wachten en ik vrees het.
De werkelijkheid dringt nog harder tot je door als je ouders overleden zijn, denk ik.
Triest en mooi verhaal.
Eline: dank voor je reactie. Dat begrip, dat kijken naar de ander die anders is, of het anders had, is zo belangrijk! ja, ook ik haat die commercie. Laten we geld geven aan moeders in Darfur, om cement of leem te kopen, of bakstenen. Heb je meer aan dan een leuke parfum. Tekeningen mogen elke dag binnenkomen trouwens. Elke dag is vader, moeder en kinddag. zullen we vandaag uitroepen als knuffeldag, voor iedereen die dat nodig heeft? x
Mo Mo Mo I think of you…
Hoe herkenbaar.
Oef. Heftig. Maar ik begrijp wat je zegt. Alles waar ouders voor zou horen te staan, ook als ze dat niet deden of doen. Daar kan een mens hevig naar verlangen.
Wat heb ik trouwens toch de pest aan moederdag.
Heel goed stuk, Daan.