Hoe ondersteun je buren die een kindje verloren

Met mijn man en twee dochters woon ik jaren lang in een hechte wijk aan de rand van de stad. Een buurvrouw verliest haar eerste kindje tijdens de bevalling. Zij en haar man hebben zo naar haar komst uitgezien. Ze bereiden zich voor op een thuisbevalling, met kaarsjes en gedempt licht. Maar als hun meisje er bijna is, gaat alles ineens mis. De bevalling stokt. Hun dochtertje en de verloskundige krijgen het benauwd en in alle paniek worden verkeerde beslissingen genomen en het lukt niet om op tijd in het ziekenhuis te komen. En daar overlijdt hun schitterende bloem een paar dagen later. Nooit gebloeid, nooit de oogjes vrolijk open kunnen doen. Een prachtig meisje met gitzwart haar dat nooit haar schoentjes onder de kapstok zal zetten. Van heel dichtbij maken wij als buurt mee hoe de dood van een kind het leven van ouders kan verwoesten. Hoe het hen afsnijdt van andere gebeurtenissen en van sommige ooit zo belangrijke mensen in hun leven.

Hun verdriet is allesoverheersend. Pijnlijk om te zien hoe moeilijk het is om met lege handen om iemand heen te gaan staan. Om er voor iemand te zijn, ook een jaar en nog veel later nog, zonder dat je iets kunt doen om het verdriet te verzachten. Dat lukt niet iedereen. Er wordt dan wel gezegd dat dit het zwaarste verlies is dat je kan treffen in je leven, maar niemand zegt hoe je daar mee om moet gaan, ook als omgeving. Hoe ondersteun je ouders die een kindje verloren?

Niet alleen de ouders verliezen hun eerste prachtige bloem. Haar grootouders verliezen hun eerste kleinkindje. Iedere keer als ze op bezoek komt, zie ik de moeder van mijn buurvrouw haar dochter liefdevol omhelzen. Haar tassen boordevol met lekkers. Een keer tref ik haar alleen aan in het parkje achter ons huis. Haar gezicht nat van de tranen. Ik ga naast haar op het bankje zitten en zeg even helemaal niets. “Ik weet soms niet of ik het wel vol kan houden. Het verdriet van mijn eigen kind weegt zo zwaar.” Haar hand op haar hart. “Ik vind het zo erg dat zij dit mee moet maken. Ik wou dat ik in plaats van ons kleinkind was gestorven.” Ik vraag hoe het met haar zelf gaat. Weet immers van de kleertjes die al klaar lagen voor hun kleine meisje. “Daar durf ik niet bij te komen, bij dat gemis. Ik wil er alleen voor mijn dochter zijn. Wil sterk zijn. En daarom zit ik hier heel vaak, voordat ik naar binnen ga. Ik laad me hier helemaal op. Zodat ik al mijn verdriet hier laat en haar kan steunen.” Een paar weken later zegt haar dochter tussen neus en lippen door dat ze het verdriet van haar moeder overal doorheen voelt. Zonder woorden.

“Het troost dat er mensen zijn die naar mij luisteren. Die er gewoon zijn. En die ons blijven betrekken bij de belangrijke gebeurtenissen in hun leven.”

Wij, buren, hebben het wat makkelijker. Er moet de eerste dagen cake gebakken worden voor bezoek en uitvaart. Er worden kleren gewassen nadat hun wasmachine het begeeft. Een luisterend oor bieden we aan als bijvoorbeeld de verloskundige niet thuis geeft en de gemaakte fouten afschuift op de buurvrouw en op anderen. Dankbaar neemt de buurt die taken op zich. Blij dat we echt wat kunnen doen. Het maakt dat we niet zoveel na hoeven te denken wat je wel of niet kunt zeggen. We zeggen niet zoveel, we doen. We zijn er.

Niet dat ik dat heel makkelijk vind, op dat moment. Mijn eerste boek komt in die periode uit. Over de impact van het verlies van ouders. Ik wuif dat een beetje weg als ze er over begint. ‘Ach’, zeg ik onhandig ‘het verlies van ouders is natuurlijk niets in vergelijking met jullie verlies.’ Woedend wordt ze. Juist om dat wegwuiven. ‘Hoezo niets. Denk je dat dat troost Daan?’ zegt de aangedane buurvrouw. ‘Ik weet hoeveel impact de dood van een ouder heeft. Dat heb ik toch aan hem gezien‘ zegt ze, wijzend naar haar man. ‘En dan doe jij net alsof het niets is! Het troost niet om te denken dat ouderverlies minder zwaar is dan ons verlies. En ik betwijfel ook of dat wel zo is. En ik kan dan ook wel bedenken dat er in Afrika duizenden moeders zijn die meerdere kinderen verliezen. En er dus nog erger aan toe zijn dan ik. Maar ook dat relativeert mijn eigen pijn niet. Het troost dat er mensen zijn die naar mij luisteren. Die er gewoon zijn. En die ons blijven betrekken bij de belangrijke gebeurtenissen in hun leven. Vertel dus over je boek. Ik wil er een bestellen.’ Een van de meest wijze lessen in mijn leven. Dank buurvrouw.