Gisteren bijna in een ruk het boek ‘Je mag mij altijd bellen’ van Karin Kuiper uitgelezen. Karin verloor haar man, schrijver Karel Glastra van Loon, op 1 juli 2005 aan de gevolgen van een hersentumor.
Ik ben geen weduwe, maar dat is ook geen voorwaarde om geraakt te worden door het boek. Karin heeft het talent om zinnen zo op te schrijven, dat ze je recht in je hart treffen, wie je ook bent. Geen zin is overbodig, ieder woord omschrijft precies hoe het is om dat wat je zo lief is, te moeten missen.
Het is een boek dat ragfijn de eenzaamheid van een rouwend gezin laat zien. Als je iemand verliest, verlies je vaak ook een deel van je omgeving. Je bent ineens anders, je gedraagt je niet volgens de oude groepsregels. Je bent niet meer wie je was, en de rest snapt er vaak niets van. En blijft op een afstandje, niet eens bewust, maar wel afwezig. En dat kun je niet gebruiken als je in de rouw bent: dat mensen op een afstand blijven. Als iemand zegt: ‘Je kunt mij altijd bellen’ is dat heel lief bedoeld, maar je hebt daar niets aan. Vaak is het namelijk pure noodzaak dat iemand er ineens voor je is (om voor je te koken, om met de kinderen slingers op te hangen op je verjaardag, om met je te borrelen, of om er gewoon voor jou en de kinderen te zijn), zonder dat je zelf hoeft te bellen.
Pijnlijk zijn de beschrijvingen van de verjaardagen van de kinderen, de eeuwig durende weekenden en vakanties. Voor gewone gezinnen iets om naar uit te kijken, maar voor incomplete gezinnen soms een absolute ramp.
Het boek is ook confronterend. Dante van twee jaar, die op zijn vader blijft wachten, Noa die alleen in haar slaap haar verdriet toelaat, Bobbie die de warme armen van haar vader zo mist…
Maar ook de rauwe rouw van Karin zelf is confronterend. Herkenbaar. Tegen mij is ooit gezegd: ‘Jij weet niet wat het is om je geliefde te verliezen, dat is veel erger dan een ouder verliezen’. Nee, die woorden troostten niet. En bovendien was het niet waar: ik weet wel wat het is, je geliefde verliezen. Ik heb het zelf gezien, van heel dicht bij.
Ik zag mijn vader zijn vrouw verliezen, en ik zag dat mijn moeder haar man los moest laten. Hartverscheurend. De pijn om het verlies van zijn vrouw heeft gedurende het hele verdere leven van mijn vader een rol gespeeld. Mijn vader is altijd getrouwd gebleven met mijn moeder, zo voelde hij dat, al was ze dood. Ik heb aan hem gezien hoe zwaar het is om alles ineens zelf te moeten doen, om nooit meer met haar de liefde, de zorgen en het plezier om de kinderen te kunnen delen. Ik heb gezien hoe familie om je heen machteloos kan staan, en in ons geval niet in staat bleek om er gewoon voor ons te zijn. Ik zag hun verdriet, maar zag ook hoe verdriet in woede kan verzanden, en uiteindelijk in haat. Hoe je zodoende meer verliest dan je geliefde alleen.
Maar ik zag ook hoe vriendschappen opbloeiden, al waren er ook die verdorden. Ik zag hoe hulp uit onverwachte hoek kwam, heel dichtbij, waar wij dankbaar gebruik van maakten.
Maar vooral herken ik in het boek de eenzaamheid en het verlangen van iemand die de liefde van zijn leven, haar betere helft zoals Karin Karel noemt, verliest. Ik heb nog nooit zo’n verdrietig mens meegemaakt als mijn vader. Zijn verdriet deed me zo ongelooflijk pijn, dat ik mijn pijn jarenlang op een zijspoor heb gezet. Zo ging dat, dat was niet erg, ik kon niet anders. Als wij niet voor onze vader hadden gezorgd, wie had het dan gedaan?
Het boek van Karin Kuiper hoort thuis in iedere wachtkamer, op ieder bureau, in ieder huis, maar ook in de schappen van iedere Albert Heijn. Zodat je er straks wellicht iets eerder voor een ander kunt zijn in tijden van nood. Zonder te vragen, door gewoon aan te bellen.
Daan Westerink, 21 november 2008
Ik heb het boek inmiddels gelezen. Viel me een beetje tegen, eerlijk gezegd. Heel herkenbaar, maar niet meer dan dat.
Zintuigen: wat fijn dat mensen in jouw land gewoon bij elkaar langs gaan. In mijn buurtje gebeurt dat ook, en dat is in het westen zeker bijzonder. Maar, ook in Twente gebeurde dat, niet alleen heel vroeger. Onze buurvrouw maakte 25 jaar geleden iedere woensdag een pan met macaroni voor ons klaar. Dat was heerlijk, een vast moment in de week. En ook een zus van mijn vader bracht heel regelmatig eten langs. Fijn was dat..
Anna, natuurlijk wordt er verdiend aan het leed van anderen. Mens verdienen ook aan de honger van anderen, maar daar hoor je niemand over. Als een product waardevol is, en ik heb er iets aan, dan wil ik daar voor betalen, dan heeft het kwaliteit. En ik hoop dat de bakker goed is, net als de schrijver :-))
Hiraeth, ik ben niet opgewassen tegen je vijandigheid. Daar laat ik het bij.
Het gebrek aan inhoud in je reactie is eigenlijk beledigend voor je lezer. Ik heb er dan ook weinig boodschap aan. Daarom laat ik je reactie achter. Hier, bij jou.
Voor mij heeft Hiraeth hier een punt.
Maar aan de andere kant; waarom zou je geen geld halen uit je rouw als die mogelijkheid zich voordoet? Iedereen slaat immers overal, neem bv het milieu, munt uit.
Dat soort dingen vind ik ook te erg. Eigenlijk kan ik niet tegen goede literatuur, het is zo levendig voor me.
Verder heb ik nooit een traan om mijn vader kunnen laten, ik moest altijd denken aan mensen die een partner of kind verloren waren….daar moet je echt niet aan denken en in mijn omgeving ken ik verschillende mensen die het meegemaakt hebben. Met kleine kinderen die achter bleven. Voor mij bestaat Kluun niet, maar alleen degenen die ik zelf ken.
De eerste halve minuut dacht ik ook dat man of zoon overleden was, toen ik van de politie te horen kreeg dat het mijn vader was. De opluchting…schandalig….
Reactie is geredigeerd
Heel westers, die frase: je kunt me altijd bellen. Een garantie om niet met hulpvragen belast te worden. Hier gaan ze gewoon langs, met eten, en gezelschap.
Mooi blog.
Reactie is geredigeerd
Hiraeth, ik ben blij met je contramine. Het is goed.
Zusenzo: Dank je. Ik trek de meeste rouwboeken ook niet. Tot je er een tegen komt die erg goed geschreven is…
’terwijl er zoveel behoefte aan is’ schrijf je in reactie aan ijskastmoeder. Sorry dat ik het zeg, maar aan die niche in de markt wordt wel verdiend. Er wordt mensen dan ook zonder verpinken van alles aangepraat, waarbij niet het welzijn van anderen maar het product en de winst centraal staat.
Zelfhulp lijkt wel een must tegenwoordig. Misschien dat ik daarom ook in de contramine ga op een bijdrage zoals deze; ik vind dit stuk namelijk vrij prescriptief. Dit boek ‘hoort’ immers niet op al die plekken te liggen. Dat ‘hoort’ is mij iets te moreel – al kan ik me ook goed voorstellen dat anderen daar niet van wakker liggen.
Ik verdraag zulke boeken niet.
Net als dat ik het boek van Kluun verre van mij houd.
Ik heb teveel verdriet en rouw gezien om te weten hoe dat voelt, ziet en ruikt.
Maar ik ben blij dat jij het voor ons hebt gelezen: prachtige recensie.
Ik had een tijdje geleden een interview met haar gelezen en een paar ontroerende fragmenten uit haar boek, die me toen al raakten. Nu ik jouw bijdrage lees, wil ik het boek helemaal lezen.
Marjan, heb je de storm getrotseerd? Het boekje is ook zo mooi om te zien en vast te pakken! Ben benieuwd naar je reactie.
Hiraeth: ieders ervaring is natuurlijk anders. Maar de mensen die er zijn, zijn vaak op 1 hand te tellen, inclusief de mensen die gewoon aan bellen. En ook daar zijn mensen bij die iets willen doen, i.p.v. er gewoon te zijn. Doeners willen heel graag helpen, maar soms te graag. Er zijn betekent met lege handen staan, en het doen met dat wat er gebeurt. Dat is moeilijk!
IJskast: sommige mensen vinden dat we overspoeld worden met deze verhalen, terwijl er zoveel behoefte aan is! Gelukkig is het ook nog eens goed geschreven, dat is wel een voorwaarde. Ik merk dat niemand zo kan raken als iemand die zijn eigen ervaringen goed weet op te schrijven. Vroeger mocht dat niet: schrijven over je eigen leed. Met Schaduwkind is toch wel een lans gebroken voor biografische verhalen met literaire kwaliteiten.
Iedereen: dank voor de support, en koop dat boek. (ik heb geen aandelen 🙂
tjongejonge ik was het hoor maar ik word om de haverklap uitgelogd!! tss
@hiraeth: misschien gaat het om alleen maar delen, delen van je zijn…en waar begrip. Dus inderdaad geen koopmansgedrag…
Dank voor de goed beschreven aanbeveling
Dat boek ga ik kopen. Ik ken het verdriet van het verliezen van een ouder, ik ken een scheiding (soms erger dan iemand verliezen door dood) en het ‘bijna’ verliezen van mijn vriend. Elke boek wat erover gaat verslind ik :-))
hoe kan ik nou niet ingelogd zijn, nou ja, bij deze 😉
Elke poging om knopen in het leven met het gevoel van binnenuit te beschrijven is de moeite waard. Hoe meer hoe liever omdat we er van leren dat voelen er toe doet en hoe je daar mee om kunt leren gaan. Ieder op zijn eigen wijze, op zijn eigen tijd.
Het lijkt me belangrijk om niet te vergeten dat je mensen niet langs een schouwlatje kan leggen. Karin Kuiper heeft een boek geschreven over een persoonlijke ervaring. Haar ervaring, haar nood is niet noodzakelijk de gemene deler. Met andere woorden, niet iedereen is gebaat bij mensen die zomaar aanbellen.
Natuurlijk wil je hulp; hulp die aangeboden wordt, niet van die ‘bel me als je me nodig hebt hulp’. Maar de gedachte eraan is soms fijner dan de werkelijkheid; want mensen die zomaar aanbellen, daar zeg je niet zo gauw nee tegen, ook al is gezelschap of hulp het laatste wat je op dat moment kan gebruiken. Daarnaast berust hulp – hoe welgemeend ook – vaak onbewust wel op condities van de gever.
Soms zijn dingen gewoon te triest voor woorden.
Heel mooi beschreven en ik ga zeker het boek kopen! Wat je schrijft over je verdriet opzij zetten omdat zijn verdriet zo groot was vind ik ook heel herkenbaar. Het gebeurt me dagelijks en ik merk dat ik een soort van opgesloten raak in mezelf want eigenlijk praten (het is nu 2 jaar geleden) met je omgeving…krijg je vaak een opmerking van kom op het leven gaat door en precies ook: je kunt me altijd bellen…maar bel je dan is er in gesprekstoon… (ik ga nu heerlijk de storm in en het boek kopen…dank nogmaals voor het mooie verslag) Lieve groet marsjan.
Reactie is geredigeerd
Ik sluit me ook aan.
Naar dit boek was ik benieuwd; ik las nterviews met haar.
"Van de oude vriendengroep is er maar één over gebleven.", vond ik erg schrijnend, maar zo gaat dat vaak.
Inderdaad.
een mooie en integere beschrijving.