Van sommige gebeurtenissen bestaan alleen foto’s in je hoofd. Of 8mm filmpjes. Ze zijn nooit vastgelegd en zoals dat gaat met de meest intense momenten: je hoeft er ook geen plaatjes van. De herinnering is meer dan genoeg. En onuitwisbaar. Hoe je het ook probeert: deze plaatjes zijn niet te deleten.
Foto 1: Ik ben vijf jaar en lig op een platte tafel. Boven mij schijnen felle lampen en ik heb een gekke pyjama aan. Mijn moeder zit aan de ene kant naast me, en aan de andere kant zit een meneer in een witte jas. Mijn moeder zegt dat de operatie zo gaat beginnen. En dat ik kan kiezen: op een ballonnetje blazen of de meneer geeft mij een spuitje. Ik kies voor de ballon. Als ik een kapje over mijn mond geduwd krijg en proef wat er in die zogenaamde ballon zit, duw ik het ding van mij af. Ik zeg ‘dat is een vieze ballon’. En ik vraag om een spuitje. 
Foto 2: Ik ben wakker en ik lig in bed. Ik zie helemaal niets. Mijn handen zijn vastgebonden aan spijlen, en mijn ogen jeuken ontzettend. Het liefste wil ik krabben, maar dat is nou juist wat niet mag. Ik lig vastgebonden in bed, mijn ogen zijn afgeplakt en ik kan geen kant op. Ik schreeuw, maar er gebeurt niets. Woedend ben ik. Na een paar uur zeg ik helemaal niets meer.
Foto 3: Het verband van mijn geopereerde oogjes gaat er af, in bed ligt een inzichzelf gekeerd meisje in een veel te groot ziekenhuisbed. Mijn moeder komt langs en ik kijk haar niet aan. Ze heeft een cadeautje bij zich, een mini-speeltuintje met draaimolen en poppetjes, maar ik doe net alsof ik het niet zie. Opeens trek ik mijn ziekenhuisbroek naar beneden en zeg: ‘ze hebben hier geen meisjesonderbroeken, wat moet ik met een gulp’.
Foto 4: Het is nacht en ik ben heel verdrietig. Ik klim uit bed en ga op zoek naar warmte. De zuster vindt mij bij de deur en brengt me terug naar bed. Ze blijft nog even bij me en dan slaap ik weer in. De volgende dag komt ze weer langs, nu is het bijna avond. Ze laat me het eten zien, en ik zeg: dat hoef ik niet te eten van mijn moeder. Ze lacht en ik hoef alleen te eten wat ik lust. Ik eet het toetje, de appelmoes en een paar aardappels op.
Foto 5: Een zuster komt binnen met een papier en met een thermometer. Ik moet op mijn buik gaan liggen en ze duwt de thermometer tussen mijn billen. Ik lig met nog een meisje op de kamer en ineens moeten we heel hard lachen. En direct stoppen we weer, want door het lachen doen onze billen pijn.
Foto 6: Ik zit in de grote leren stoel en tegenover me zit een meneer achter een rond ding met heel veel glaasjes. Hij is de ogendokter, en wil in mijn ogen kijken. Er zitten nog draadjes in mijn ogen van de operatie, en die moeten er uit. Ik moet mijn hoofd tegen een kussentje aanduwen en ik zie de hand van de dokter op mij afkomen en in zijn vingers heeft hij een heel klein schaartje. Hij trekt aan mijn ooglid en ik zie dat het schaartje een draadje pakt en dat hij een knoopje doorknipt.
Mijn ouders vroegen zich heel vaak af hoe het toch kwam dat mijn herinneringen zo ver teruggingen. Ik herinner me voorvallen vanaf mijn tweede jaar. En dan ook nog eens haarscherp. De eerste dag op de kleuterschool, het schoolzwemmen, op vakantie naar Drenthe: ik kan alles uittekenen en foto’s zijn er niet gemaakt.
Ik denk dat het er mee te maken heeft dat ik door mijn luie oogjes – Voordaan keek tot haar vijfde levensjaar scheel – al heel jong bij de dokter moest komen. En vervolgens bij de oogarts. Op mijn derde werd ik voor het eerst geopereerd, aan één oog, en op mijn vijfde nogmaals, aan twee ogen. Die laatste keer werden beide ogen afgeplakt na de operatie en moest ik een paar dagen in volkomen duisternis doorbrengen. Tjsa. Ik hoef niet uit te leggen dat dit alles veel indruk maakte op kleine Daan.
Later las ik dat hele intense gebeurtenissen zeer bepalend zijn voor je geheugen. Dat ze een soort blauwdruk achterlaten in je hersenen. Niet alleen van die gebeurtenis zelf, maar ook van de periode er om heen. Nu vind ik dat van onschatbare waarde. Ik heb een doka in mijn hoofd, waar ik uit kan putten als ik dat nodig heb. Ik zie mijn ouders, mijn broer en de wereld om mij heen nog voor me als vijf – zeven en tienjarige. Heerlijke nostalgie, en ook voor mijn broer soms een bron om uit te putten. hij heeft namelijk geen herinneringen van voor zijn tiende levensjaar.
Ik ben heel blij dat die doka in mijn hoofd zit. Ik hoef er zelf geen afdrukken van. Ik zou met terugwerkende kracht medelijden hebben met dat kleine blonde meisje zonder zicht in dat veel te grote ziekenhuisbed.
Mooi hoe je dat beschrijft Rami. Ik ken meer mensen die nooit foto’s namen. Als het in je hoofd maar afdrukken achterlaat, denk ik dan. Of niet: met de blik vooruit is ook een goede beweging. Met foto’s sta je soms te zeer stil bij het verleden.
Ja, door hier te schrijven ligt zoveel vast, en dat geeft ook rust. Gek he? Weblog ipv Fotoboek. Mmm. Toch eens verder over nadenken.
Zelf (16 á 18 jaar) had ik altijd het idee dat ik nooit ergens foto’s van hoefde te maken – ik zou toch alles wel onthouden. Dat viel naderhand tegen, dus toch maar een fototoestel gekocht. Vroege herinneringen vind ik zeer boeiend. Wat jij kan lijkt me heel bijzonder – ik wou dat ik dat kon. Eén van de leuke dingen van bloggen is wel dat ik, al nadenkend over een blogje, steeds weer stoffige dingen uit het verleden opduik uit mijn geheugen. En eenmaal opgeschreven raak je het nooit meer kwijt…
Wat ontzettend heftig…. Die boosheid, het stille protest… Wat een rijkdom, zo’n doka. Dat moet iets heel belangrijks voor je zijn.
Socratische methode he: veel vragen stellen, je maakt in ieder geval heel veel los. Als het wakker schudden inderdaad ook maar leidt tot gericht verzet: vooral vanuit de burger zelf, scholen, kerk,…de politiek is een levenloos lichaam geworden.
Ik ga jouw Toscane blogs vanavond weer eens verder lezen. Ben bij bijdrage twee! Ja, ik word er wel vermoeid van, maar dat kan ook niet anders met zo’n ingewikkelde discussie. Ik vind dat je vragen moet blijven stellen. Hoeveel regels er ook zijn. Vragen moet. Maar daarna graag even rust.
Ik probeer er overigens iets van te(gaan) verwerken in m’n verhaaltjes over Toscane. Vind het wel moeilijk.
Ja, zag het. Word je daar soms niet eens moe van? Sommige mensen zijn toch niet te overtuigen. Ik heb steeds sterker het gevoel dat mijn herinneringen(nog) verder teruggaan. Dat ligt in dezelfde context als het overlijden van het eerste kind van m’n ouders, een jongen die twee jaar ouder zou zijn geweest dan ik nu ben. Hij stierf vlak na de geboorte door een medische misser. Ik heb nog steeds het gevoel dat hij er is…
Dank Red, dit compliment heb ik net nodig na een verhitte discussie op het andere blog! Over vroegere herinneringen zal ik een andere keer schrijven. En jij?
Vroeg me af of je ‘herinneringen’ nog verder teruggaan…(Naar de eeuwigheid of) naar toen je in een ander lichaam woonde. Je beschrijvingen van je jonge jaren vind ik subliem en vertederend.
Een mooi en voor mij persoonlijk herkenbaar verhaal. Die indrukken, die eenzaamheid, die enge dingen die je als kleintje niet begrijpt..en later zie je die onuitwisbare herinneringen terug als een wat je schreef blauwdruk…..Heel mooi.
Groetjes van Leny
Mooi @Voordaan.. je weet het allemaal nog precies en je kan het prachtig verwoorden!
Jouw harde schijf in je koppie heeft weer wonderen verricht!
reactie weg stom. mooi in eenvoud uitgewerkt verhaal, grappig he dat je dingen zo goed kunt herinneren , zuinig zijn op al die beeld laatjes Scheel(T) veel geheugen !
Mooi DAan, maar ook wel heftig hoe je dat beschrijft
Ergens blijft het zitten
Ik vond het doodeng in het ziekenhuis
triggert bij mij weer wat !!!!