De tijd doet rare dingen met je geheugen. Zo kan ik me niet meer herinneren hoe de stem van mijn moeder klonk, maar hoe haar handen voelden, en hoe ze liep, dat weet ik nog precies. Ik weet ook nog hoe paniekerig ik hierover was als 14-jarige: wat als ik niet meer weet hoe ze ruikt, wat zegt het als ik niet meer weet hoe ze klonk? Het voelde bijna als verraad: het idee dat ik mijn moeder ooit niet meer helemaal uit kon tekenen. En toch is dat wat er is gebeurd: ik ben haar stem kwijt. Na 25 jaar weet ik gewoon niet meer precies hoe ze eruit zag, ze verdwijnt uit mijn herinnering.
Ook het missen heeft in de loop van die jaren verschillende gedaanten gekregen. Die eerste jaren miste ik haar, haar aanwezigheid, haar persoonlijkheid, ik miste mijn moeder, ik had haar nog zo nodig tijdens mijn ontwikkeling. Toen ik ging studeren heb ik me een beetje los van haar proberen te maken, omdat ik geen idee had hoe ik om moest gaan met het missen. Maar helemaal kwijt was ik haar niet, ze hing als een engeltje om mij heen. There when I needed her most. Een vriendin die meer ziet dan er is, zei eens ‘ze is bij je en waakt over je’. Dat vond ik mooi en droef tegelijk. Wanneer zou ze nou eindelijk eens rust krijgen? Ik miste haar toen, als moeder, als veilige haven, als wijze vrouw.
Na de geboorte van mijn kinderen heb ik haar gemist als moeder, en als oma van mijn meisjes. Maar inmiddels had ik haar niet meer nodig als beschermvrouwe, als kind. Ik zag ineens hoe moeilijk het voor haar moest zijn geweest: iedereen achterlaten. Ook toen was ze heel dicht bij me.
Het overlijden van mijn vader heeft haar beeld ineens heel sterk vervaagd. Mijn vader en ik hebben in de loop van de jaren een hele sterke band opgebouwd, en toen hij stierf, miste ik hem zo enorm, dat mijn verdriet om haar weggedrukt werd. Dat voelde heel raar, maar niet als verraad. Ik heb haar toen in gedachten gezegd dat ze niet meer bij me hoefde te blijven. Dat ik het zonder haar kon. De gedachte dat mijn vader nu op welke manier dan ook bij mijn moeder was, gaf me rust. Het troostte me, en ik heb mijn moeder gezegd dat het goed was, dat ze met pa mee mocht gaan, rust gaan zoeken met zijn tweetjes.
Ik ben niet gelovig, in die zin dat ik niet naar boven staar in de hoop dat daar de verlossing vandaan zal komen. Ik haal troost uit de natuur, zie hoe alles in alles doorgaat, en denk op de een of andere manier dat dat bij mijn ouders ook zo is. Zien hoe de natuur ontkiemt, opbloeit, uitbloeit en afsterft geeft mij kracht. Zo hoort het te gaan, de eeuwige cirkel van leven.
Mijn vader is nog heel dicht bij me. Ik koester zijn foto’s, en nog meer koester ik de herinneringen aan hem. Ik voel me bevoorrecht, dat ik zo’n goede relatie met mijn vader had. Twee weken geleden werd ik samen met hem gefotografeerd, zeven jaar na zijn dood. De journaliste van een maandblad wilde mij interviewen voor een nieuwe serie ‘mijn vader/moeder en ik’. En zij wilde een foto van mij en mijn vader bij het artikel plaatsen. De fotografe kwam bij me thuis met een uitvergroting van zijn foto. Ik was direct ontroerd, zo groot en zo dichtbij had ik hem al die jaren niet gezien. Ze portretteerde me naast zijn foto. Heel gek, maar al leunend tegen zijn zwart-witte portret voelde ik me weer heel even kind. En wat voelde dat goed. Dat zal ik nooit vergeten.
Luchtsporen, december 2007 (Daan Westerink)
Ook ik kan het heel moeilijk plaatsen dat mijn pa er niet meer is. Toch heb ik op 1 of andere manier nog iedere dag contact met hem. Als ik ergens mee bezig ben dan hoor ik hem advies geven of zeggen dat ik het bijvoorbeeld goed doe. Missen doe ik hem daardoor zo wel iedere dag ondanks dat het alweer vier jaar geleden is. Wat ik mezelf soms kwalijk neem is dat ik in die vier jaar misschien maar tien keer naar zijn graf ben geweest. Maar ik heb er niet zo veel mee. Is dit raar of herkennen mensen dit?
Ik zag je foto toevallig, gisteren in dat tijdschrift. Ik denk ook dat mijn moeder daarboven bij haar familie is, bij haar moeder waar ze erg vaak over sprak de laatste jaren. Ze hoeft niet over me te waken, ze heeft rust nodig.
Reactie is geredigeerd
Mooi verteld weer Daan en heel intiem.
Bedankt voor het delen!
ik lees je met herkenning en bewondering
hoe je de woorden laat stromen
en daaruit de liefde voor je ouders
dikke kus Moon
Had het gisteren ook al gelezen, maar wist geen goed commentaar. Nu nog niet. Komt allemaal te dichtbij, aan twee kanten, als kind en als vader. Mooi stuk.
Klaverblad Jouw reactie doet mij weer beseffen dat ik de stem van mijn vader ook op band heb, een telefoongesprek tussen ons, van zon 15 jaar geleden. Gek, ik heb het ergens, maar heb ook niet de behoefte het terug te luisteren
Beus : volgens mij weet je pas wat je mist als het er niet meer is. De stem van mijn moeder is niet op band, en die zou ik heeel graag weer willen horen. Maar stel ik had haar stem, wat dan?
Terracidus zo gaan die dingen inderdaad. En met de tijd verdwijnt ook het schuldgevoel hierover
peter louter wat fijn dat je vader er weer even was. Een graf in woorden sprak mij ook altijd aan. Of een graf in iemands lijf, want dat is wat het is, hij zit in mijn lijf. Dat heb je goed geschreven. Zij ook, maar dan weer ergens anders. En je hebt gelijk: ik heb haar stem niet meer nodig. Maar het duurde even voordat ik dat zonder rotgevoel toe mocht geven.
Thera beschermd kind, dat is inderdaad een gevoel dat ik altijd zal missen, al beschermen ze me ook doordat ze in mij voortelven. En die pijn, daardoor voel ik ook hoe belangrijk ze nog steeds voor me zijn.
Klaverblad / denker: je schiet niet tekort, dat is juist een valkuil. Je hebt zijn stem. Als je die nodig hebt, dan is ie er zo.
Anna och, wat verdrietig. My life without me, ken je die film? Die verwoordt wat ik ook voel: hoe moeilijk het voor haar was, en die positie wordt vaak onderschat Ik kon haar nog niet missen.Zij ons ook niet. En toch gebeurde het zo. Es o es.
Solvejg: sol meisje, denk aan jou
Dank je Daan, ook zo’n verhaal biedt houvast! X
Mijn vriendin is 3 jaar geleden overleden, ze had 3 kinderen. Ze vond het idd het verschrikkelijkst om die achter te moeten laten.
Reactie is geredigeerd
@ Beus, je zet me aan het denken of ik tekort schiet, maar zo’n twintig banden met elk een uur geluidsopnamen? Mijn herinnering is er ook zonder zijn stem.
Heel mooi en zuiver beschreven en heel herkenbaar. Maar soms doemt ineens een herinnering, een beeld, geluid of geur op, dan voel ik mij treurig geraakt en blij tegelijk.
En beschermd kind, zoals jij ook al zo treffend beschrijft.
Klaverblad schreef het al, dit blog werkt heel associatief. Dus maar weer eens even met liefde aan mijn vader teruggedacht, al jarenlang een op zijn minst dagelijkse bezigheid.
Hij wilde geen grsaf onder het motto: ‘ik kwam nooit bij mijn vader’s graf, dat wil ik jullie ook niet aandoen’. Zo’n graf is ook helermaal niet nodig.
Ik weet niet of mensen over ons waken, zoals je vriendig vertelde. Ik heb meer het idee dat een aantal van hun intenties in ons voortleven, maar goed beschouwd is dat bijna hetzelfde.
Je stap om je moeder ‘los te laten’, lijkt mij dan ook meer voortgekomen te zijn uit het feit dat je op eigen benen kan en wil staan en haar stem niet meer nodig hebt.
"ze verdwijnt uit mijn herinnering." schrijf je. Jouw moeder verdwijnt niet uit je geheugen, maar je kunt de herinnering aan haar met de jaren steeds moeilijker terugvinden in de wirwar van je geheugen. Dat is niet precies hetzelfde. Het ligt niet aan haar. Het ligt ook niet aan jou. Zo gaan die dingen. Groetend, T.
@Klaverblad: de moeite is je het kennelijk niet waard. Ik zou er mijn uiterste best voor doen, maar het heeft alles te maken met de band die je met je ouders (vader, in dit geval) had.
Zo’n blog werkt heel associatief. Je bent meteen met jezelf, je eigen herkomst, je eigen ouders bezig. Ik heb wel mijn moeders stem opgenomen. Van mijn vader misschien op een band van een oude bandrecorder, maar om die nu allemaal af te gaan draaien?
beus 2x omhoog kijken is heel veel zien! dank voor je woorden
aad wauw wat mooi, zovaak nog contact…
ijskastmoeder och, ja, dat herken ik. bewegend beeld met je ouders is een shock, vond ik..
marijke dank
mo je broer zit in jou, wat een liefde als je over hem spreekt
gala ja, ik praat nu zo veel over hem dat het steeds helderder word…
heer lot: ik voel hem nog om me heen
coby het lichaam als opbergkast voor gevoelens en geuren en herinneringen. ja.
taaske hij kan nog gaan zakken, het is zo kort geleden. sterkte!
zusenzo, tranen in mijn ogen door je woorden. lief.
Ontroerend mooi.
Ze zijn vast reuze trots (geweest) op zo’n lieve dochter.
Van oude mensen, de dingen die voorbij gaan…..
Mijn vader is onlangs overleden. Mijn moeder voelt zijn aanwezigheid nog iedere dag en praat met hem. Zijn helemaal vergroeit na 50 jaar huwelijk. Ik voel die "aanwezigheid" niet, hij zit alleen maar in m’n hoofd. En als ik doof zullen ook als die geluiden, geuren en vormen verwijnen. Wat een verspilling eigenlijk …..
Zo zie je maar: het is nooit echt vergeten, als er bepaalde "triggers" zijn, voel je het weer. Ik denk dat het lichaam nooit vergeet, het slaat alles op. Dus kon je je onder die omstandigheden met die foto het kindgevoel weer voelen. Dat geldt voor zowel de goede als de minder goede ervaringen. Je hebt het weer mooi geschreven, Daan. Dank je wel.
Hartelijke groet,Coby
Prachtig, voelbaar geschreven.
wat mooi en helder geschreven Daan
@Daan: stomme schrijffout van me’.
Het is natuurlijk ‘Hoewel je niet gelooft’.
Je ziet ik heb ‘de herinnering vliegt’ zelfs twee keer gelezen.
Zo herkenbaar. Ik hoor mijn broertje nog steeds zeggen "Hee, zusje!" en ik zie hem nog lopen, maar er zijn wel heel veel dingen, dagelijkse dingen die bij hem hoorde, die ik niet meer weet.
mooi. heel erg mooi.
Ja, zo gaat dat. Wat heerlijk dat je je door die onverwachte situatie weer even zo geborgen kon voelen.
Mijn vader heeft ooit meegedaan aan een documentaire die ik produceerde. Iemand heeft de vhs overgezet naar dvd en sinds een paar weken heb ik die in huis. Ik durf niet te kijken…
Raakt me bijzonder. Mijn vader is al 20 jaar geleden overleden. Ik spreek hem nog elke dag. Het is een engel!
Reactie is geredigeerd
Mooi geschreven met zelfs enige spanning en een
verrassend einde.
Hoewel je niet geloofd keek je toch even omhoog.